ĐÌNH PHẦN

            Di tích kiến trúc nghệ thuật Đình Phần, công trình nghệ thuật độc đáo có niên đại trên 100 năm, hiện ở thôn Thuận Hoà, xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo. Đình được khởi dụng vào thời Nguyễn, năm Tự Đức thứ 26 (1873), được trùng tu vào năm 1926. Nơi đây thờ vị Khổng Hoàng Đại Vương, một công thần triều Lý (1010-1225), có công chống giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quê hương. Biết ơn ông, nhân dân xã Cổ Am lập đền thờ và tôn là Thành Hoàng làng Phần.

          Theo sử sách, đình Phần còn có tên gọi là Chính Phần. Nguyên trước kia, đình nằm trên đất thôn Chính Phần. Khi Chính Phần tách thành thôn Phần và thôn Hà thì đình Phần thờ vị Khổng Hoàng Đại Vương.       Di tích kiến trúc nghệ thuật đình Phần toạ lạc trên thế đất cao rộng hơn 1000m2 ở thôn Thuận Hoà, với thế đất đắc địa “Minh đường, hậu chẩm”, tụ thuỷ, tụ phúc của vùng. Ấn tượng nhất của kiến trúc là sự liên kết giữa các toà được sắp xếp liên hoàn theo kiểu “trùng thiềm điệp ốc” tạo cho đình quy mô bề thế, không gian liên hoàn, thoáng đãng mang phong cách kiến trúc thời Nguyễn kế thừa những giá trị kiến trúc cổ truyền thống vùng Bắc Bộ, pha trộn nhiều nét kiến trúc Trung và Nam Bộ. Phần con sơn đỡ mái, sử dụng gốm men lam được gắn kết với các loại vật liệu chính là hệ thống gỗ lim kiểu chồng rường, giá chiêng, con bẩy. Các nghệ nhân dân gian tinh tế sử dụng vôi với mật ong và bột giấy để tạo nên loại vật liệu gắn kết các mảnh gốm, trang trí câu đối, đại tự, phù điêu. So với những di tích khác trong vùng, hiện di tích kiến trúc đình Phần lưu giữ được nguyên vẹn một số kiến trúc nguyên bản thời khởi dựng như 2 toà tiền bái, đại bái, hậu cung, tả vu, hữu vu, cùng một số di vật cổ thời Nguyễn như tượng, sắc phong, chấp kích, long ngai, khám thờ, nhang án, kiệu bát cống, lư hương…

          Lễ hội xưa mở từ ngày 10 đến 16 tháng 2 âm lịch. Dân gian gọi là ngày hội vào đám với nhiều hoạt động văn hoá, văn nghệ như hát cô đầu, đi cầu treo, bịt mắt bắt vịt, cờ người…thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương.

          Di tích kiến trúc đình Phần – công trình văn hoá tâm linh gắn liền với quá trình hình thành phát triển của một vùng quê văn hiến. Với kiến trúc nghệ thuật độc đáo, tiêu biểu khu vực đồng bằng Bắc Bộ, ngôi đình được Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia ngày  07  tháng 02 năm 2013.